موج جدید شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در به دام انداختن طعمه‌های جدید آغاز شده است. موجی که بسیاری از آسیب‌شناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند. کارشناسانی که می‌گویند مشاهده شبکه‌های ماهواره‌ای آثار نامطلوب فردی واجتماعی بر روی شهروندان گذاشته است.
چرا که اغلب برنامه‌های پخش شده در این رسانه‌ها در تضاد با ارزش‌های ایرانی - اسلامی وهنجار‌های عمومی جامعه و مروج فرهنگ و ارزش‌های سازندگان و گردانندگان این شبکه هاست.
همچنین آنها معتقدند‌اگر چه سبک زندگی تبلیغ شده در این برنامه‌ها مخاطبان عام را مدنظر دارد، اما هر برنامه به طور اختصاصی هم به پیام رسانی و الگوسازی برای مخاطبان خاص خود می‌پردازد.
یکی از این گروه‌ها که اهمیت بسیاری برای گردانندگان این شبکه‌ها دارند، زنان جوان و دختران هستند که یکی از بیشترین مخاطبان این شبکه‌هارا تشکیل می‌دهند. این گروه از جهات مختلف می‌توانند دارای اهمیت باشند؛ چه از نظر اقتصادی – به‌دلیل خریداری اجناس تبلیغ شده در این شبکه‌ها – و چه از نظر فرهنگی با ترویج مدهای ارائه شده. همین امر هم باعث می‌شود تا کار‌شناسان جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی نسبت به افزایش مخاطبان این شبکه‌ها و بخصوص افزایش مخاطب در بین گروه زنان و دختران ابراز نگرانی کنند.
ناهنجاری‌های اجتماعی، سوغات برنامه‌های ماهواره‌ای
زمانی که صحبت از برنامه‌های ماهواره‌ای و الگوپذیری زنان و دختران از آن به میان می‌آید، بیشتر نگاه‌ها متوجه نوع پوشش و مدهای مورد استفاده این قشر در انظارعمومی و سطح شهر می‌شود.
یک مدرس آسیب‌شناسی اجتماعی در این مورد اظهار می‌کند: «زمانی که صحبت از شبکه‌های ماهواره‌ای و نقش آنها در به انحراف کشیدن جوانان می‌شود، باید این نکته را در خاطر داشت که دشمن بعد از اینکه نتوانست در جنگ نظامی بر ما پیروز شود با بهره جستن از تکنولوژی‌های نوین، از جمله ماهواره قصد دارد با شبیخون فرهنگی، نظام اسلامی را به چالش بکشد.
از طرف دیگر زنان و دختران جوان، با دیدن فیلم‌ها و سریال‌های پخش شده از شبکه‌های ماهواره‌ای و بخصوص شبکه‌های فارسی زبان و با حس همذات‌پنداری با بازیگران و هنرپیشگان این فیلم‌ها، به تقلید از نوع پوشش و آرایش آنان، سعی در هرچه شبیه‌تر کردن خود با این افراد دارند.» دکتر مهیار گلرویی در باره تبعات این همذات پنداری با برنامه‌های ماهواره‌ای به تهران امروز می‌گوید: «پوشش‌ها و مدهای ناهنجاری که این دسته از افراد در جامعه و در انظار عمومی به کار می‌برند، در دراز مدت سبب ازبین رفتن کرامت و شرافت در میان افراد جامعه و برچیده شدن پرده‌های حیا در میان دختران و پسران می‌شود.
امری که با گذشت چندین سال، باعث نمود انواع ناهنجاری‌ها اجتماعی از جمله افزایش فساد و بالارفتن آمار طلاق ناشی از بدبینی همسران نسبت به یکدیگر می‌شود.» این استاد دانشگاه همچنین تصریح کرد: «اغلب سریال‌های به ظاهر خانوادگی این شبکه‌ها حاوی داستان‌هایی از عشق‌ها و روابط نامتعارفی است که بیننده را بعد از مدتی به طور غیر ارادی و ناخودآگاه وادار به همسان‌سازی با زندگی واقعی و شخصی‌اش می‌کند. امری که در جامعه‌ای مثل کشور ما بسیار ناپسند و خلاف عرف و اخلاق عمومی است. موضوعی که اگر گسترش بیشتری بیابد در سالیان نه چندان دور باعث بروز بیگانگی فرهنگی و شکاف فرهنگی در کشور خواهد شد.»
داروهای ماهواره‌ای، قاتلانی که همچنان طرفداردارند
به غیر از این مبا حث مطرح شده درباره مضرات اجتماعی که برنامه‌ها و سریال‌های شبکه‌های ماهواره‌ای به همراه دارند، تبلیغات دارو‌ها و لوازم آرایشی در این شبکه‌ها هم زاویه دیگری از مضرات این شبکه‌ها برای مخاطبانشان و بخصوص زنان و دختران هستند. داروهای چاقی و لاغری، افزایش قد، ترک اعتیاد و همچنین انواع لوازم آرایشی وبهداشتی همه روزه در این شبکه‌ها با شدت هرچه تمام‌تر تبلیغ می‌شوند و مخاطبان را تشویق به مصرف می‌کنند.
کالاهایی که به دلیل نداشتن نشانی فروشنده و اینکه تنها با یک شماره تلفن همراه شناخته می‌شوند و توسط پیک به خریدار تحویل داده می‌شوند و در صورت ایجاد مشکل برای مصرف کنندگان، قابل پیگیری قانونی نیستند.
مشکلات و عوارض وخیمی که گاهی باعث بروز خسارات غیرقابل جبران به سلامت افراد مصرف کننده می‌زنند. دکتر فریده جهان،پزشک پوست درباره عوارض استفاده از کرم‌ها و لوازم آرایشی تبلیغ شده در شبکه‌های ماهواره‌ای به تهران امروز می‌گوید: «من بیماری داشتم که به دلیل استفاده از کرم پودرهای تبلیغ شده در یکی از شبکه‌های ماهواره دچار تورم و قرمزی در پوست صورتش شده بود. لوازم آرایشی که از این نوع به صورت غیرمجاز به فروش می‌رسند، دارای ترکیباتی هستند که برخی از آنها ناشناخته است و اغلب به قصد آزمایش در کشورهای جهان سومی، صادر می‌شوند.»
چندی قبل هم دکترمرضیه وحیددستجردی وزیر بهداشت درگفت‌وگو با خبرگزاری‌ها درباره دارو‌ها و لوازم آرایشی تبلیغی در ماهواره‌ها اظهارداشت که:«برخی از این محصولات که در آزمایشگاههای بسیار مجهز وزارت بهداشت مورد آزمایش قرار گرفته‌اند دارای موادی هستند که یا اثرات سوء داشتند و ایجاد بیماری و عارضه می‌کردند یا هیچ ماده موثری داخل آنها نبوده است و فقط پول مردم را هدر می‌دهند. او همچنین درمورد وجود برخی موادغیرمجاز در این کالا‌ها افزود: «در بررسی‌های آزمایشگاههای وزارت بهداشت از برخی اقلامی که توسط مراکز مبارزه با قاچاق کشف شده بود، متوجه شدیم که بعضی از آنها ایجاد سرطان می‌کنند و حتی در برخی از آنها مواد رادیواکتیو بود که واقعاً برای سلامت مردم خطرناک است.»
اما با در نظر داشتن اظهارات این پزشک و با در نظر گرفتن هشدار‌هایی مشابه که بار‌ها از سوی متخصصان گوناگون و مقامات وزارت بهداشت کشور، تاکنون انجام گرفته است، باید پرسید اصلا کدام نهاد مسئولیت مقابله با این موضوع را برعهده دارد؟
هرچند که چندی پیش دکتر احمد شیبانی رئیس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت درجمع رسانه‌ها از هماهنگی و همکاری این وزارتخانه با نیروی انتظامی و قوه قضائیه برای مقابله با فروشندگان این اقلام خبرداد، اما تنها مجازاتی که برای این افراد مقررشده، قطع کردن سیمکارت‌شان است. مجازاتی که در مقایسه با ضرری که این افراد به سلامت مردم می‌زنند، ناچیز به نظر می‌رسد.
انسداد ماهواره‌ها و انهدام دیش‌ها راهکار مناسبی است؟
با در نظر گرفتن موارد بالا که تنها گوشه‌ای از مضرات استفاده از برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای، برای عموم مخاطبان و به طورخاص برای گروه زنان و دختران جوان که هدف این برنامه‌ها هستند، باید به این پرسش جواب داد که آیا تنها با پارازیت انداختن برروی امواج ماهواره‌ها یا با تخریب دیش‌های ماهواره، می‌توان از گسترش این ناهنجاری‌ها جلوگیری کرد یا باید به فکر راهکارهای دیگری بود؟
زیرا تجربه نشان داده است که راهکارهای ضربتی و قهری نه تنها نتیجه مطلوبی در پی ندارد بلکه باعث گسترش پنهانی هر پدیده‌ای خواهد شد. راهکارهایی مانند بالا بردن سطح سواد رسانه‌ای و فرهنگی افراد جامعه و البته بالا بردن سطح کیفی برنامه‌های صداوسیمای کشور تا به آن حد که قادر به رقابت با این کانال‌ها باشد.
موضوع مطلب : 
